|
Apropos
Wat is vertalen? 4
English version
De filosoof Jacques Derrida, een van de vertegenwoordigers van het Franse poststructuralisme, is vooral bekend om zijn deconstructie-strategie: het onderzoek naar verborgen of verzwegen betekenissen, aannames en inconsistenties in filosofische en literaire teksten. De uitkomsten van zulke onderzoeken wijzen op een zekere onoplosbaarheid aangaande de definitieve betekenis van een tekst, waardoor het aantal betekenissen eerder toe- dan afneemt.
Apropos verzorgde de vertaling van Deconstruction in Music, een als interactieve internetsite gepresenteerd proefschrift, waarop dr. M.A. Cobussen in 2002 cum laude promoveerde. Hieronder volgt een verslag uit de Los Angeles Times van een bijeenkomst waarop Derrida een aantal behartenswaardige ideeën over vertalen te berde bracht. De gemarkeerde woorden kunnen opnieuw als synoniemen voor Apropos worden opgevat. Volgens Derrida bestaat het paradoxale van vertalen in het streven van de vertaler om zo getrouw mogelijk de stijl en de intentie van de oorspronkelijke auteur weer te geven, terwijl hij tegelijkertijd moet erkennen dat het onmogelijk is om de unieke betekenis van de oorspronkelijke woorden te reconstrueren. De alchemie van het vertalen doet zich voor op het moment dat een principieel nieuwe tekst wordt gecreëerd. "Een vertaler is een creatieve schrijver," volgens Derrida. "Je moet de beste manier vinden om ontrouw aan het origineel te zijn, om op de beste manier meineed te plegen. Dat is het dilemma."
Als kind van een Joods gezin in de destijds nog Franse kolonie Algerije, had Derrida altijd "het vage gevoel" dat zelfs zijn eigen moedertaal Frans een vreemde taal was. "Zelfs de moedertaalspreker kan geen beslag leggen op zijn eigen taal," aldus Derrida. "Het is altijd de taal van de Ander."
|